Mấy tháng nay, Hà Tĩnh và các tỉnh bắc miền Trung trải qua những đợt nắng hạn gay gắt, nhưng hồ Kẻ Gỗ vẫn mênh mông, hùng vĩ dù nước đã cạn đi nhiều. Những “đồi núi lô nhô” như nhạc sỹ Nguyễn Văn Tý đã miêu tả trong bài ca đã đi cùng năm tháng “Người đi xây hồ Kẻ Gỗ”, nay đã biến thành những hòn đảo lớn, nhỏ, cây xanh phủ kín. 

Nước cạn để lộ những triền đồi cát sỏi trông như những bãi biển nho nhỏ. Chốc chốc, vài chiếc thuyền chở du khách rẽ nước trên mặt hồ, làm khung cảnh thêm sinh động, hữu tình. Hồ đẹp khi mùa mưa đầy nước, nhưng cũng đẹp vào mùa nắng hạn như hôm nay. Bên kia con đập, một kênh nhân tạo vẫn đầy ắp dòng nước trong xanh từ hệ thống bơm trong hồ, chảy dài tít tắp qua những đồng lúa, rừng keo mướt mát.

Một góc hồ Kẻ Gỗ 

Để có được những “dòng mương nhỏ tắm mát quanh năm”, người Hà Tĩnh, đặc biệt là những chàng trai, cô gái cách đây hơn 40 năm đã đổ mồ hôi, công sức “đắp hồ xây đập” chặn dòng nước ngọt của sông Rào Cái. Hồ vừa là nguồn nước quý giá cho sản xuất và đời sống của hàng trăm nghìn dân, vừa trị thủy, hạn chế lũ lụt vào mùa mưa.

Câu chuyện về công trình xây hồ Kẻ Gỗ được thể hiện phần nào trong những bức ảnh, những bảng giới thiệu mà du khách có thể tìm hiểu sau khi đi bộ qua một cây cầu hình vòng cung mềm mại, lên viếng cố Tổng Bí thư Lê Duẩn trong ngôi đền trên một ngọn đồi. 

Tổng Bí thư Lê Duẩn sinh ra ở Quảng Trị nhưng quê gốc của ông là làng Phương Cai, xã Cẩm Duệ, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. Ông đã sát sao chỉ đạo, động viên cổ vũ và trực tiếp kiểm tra việc thi công công trình đại thuỷ nông Kẻ Gỗ.

Những giai thoại về công cuộc xây hồ Kẻ Gỗ chúng tôi còn được nghe từ chính những người từng lăn lộn trên đại công trường này. Hôm nay không phải ngày kỉ niệm hay lễ hội nào nhưng nhiều xe lớn nhỏ liên tiếp chở các đoàn du khách đến tham quan hồ và thăm viếng đền thờ Tổng Bí thư Lê Duẩn. Nhiều người chụp cho nhau hoặc selfie (tự chụp) những góc ảnh ưng ý nhất, như đang về với những kỷ niệm một thời.

Nghe giọng nói và câu chuyện của họ có thể đoán trong những đoàn du khách khắp các miền hôm nay về đây có không ít các ông, các bà đang cùng bạn bè, người thân trở lại nơi họ từng “phá đá”, “đào sỏi” suốt 4 năm trời, từ 26/3/1976 đến khi khánh thành hồ ngày 26/3/1980. Chắc cũng đã có không ít những mối tình đẹp, những cặp đôi nên vợ nên chồng từ những ngày tháng cực nhọc nhưng tràn đầy khí thế trên công trường Kẻ Gỗ!

Hồ Kẻ Gỗ trải dài 30km trên địa bàn các huyện Cẩm Xuyên, Kỳ Anh và Hương Khê. Với trữ lượng hơn 300 triệu m³ nước, hồ cung cấp nước tưới cho gần 17.000 ha lúa và hoa màu của các huyện Thạch Hà, Cẩm Xuyên, thành phố Hà Tĩnh và phía bắc huyện Kỳ Anh. Đặc biệt, gắn với hồ là Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ có diện tích tự nhiên 35.159 ha với hệ thực vật và động vật rất phong phú, một địa điểm đáng được phát triển để thu hút du khách.

Nghe nói, tỉnh Hà Tĩnh có kế hoạch kêu gọi đầu tư để xây dựng hồ Kẻ Gỗ thành một khu du lịch sinh thái tổng hợp với nhiều loại hình nghỉ ngơi, giải trí.

Từ trung tâm thành phố Hà Tĩnh qua 20 km về phía tây nam, hoặc từ nơi nghỉ ngơi tắm biển Thiên Cầm, chỉ cần chưa tới 30 phút trên ô tô là du khách có thể đến vãn cảnh hồ Kẻ Gỗ, một điểm đến đáng để khám phá!

Hồ Kẻ Gỗ nhìn từ Đền thờ cố Tổng Bí thư Lê Duẩn 

Một góc hồ Kẻ Gỗ 

Nhiều người từng tham gia xây dựng hồ Kẻ Gỗ nay về thăm lại nơi đây cùng những người thân 

Hơn 6 vạn người từng tham gia "phá đá", "đào sỏi" trên công trường Kẻ Gỗ 

Nhiều người từng tham gia xây dựng hồ Kẻ Gỗ nay về đây thăm hồ 

Những cánh đồng, cánh rừng được những "dòng mương nhỏ tắm mát quanh năm" từ nước hồ Kẻ Gỗ 

Một trạm bơm nước lòng hồ Kẻ Gỗ 

Bàn thờ Tổng Bí thư Lê Duẩn trong đền thờ Tổng Bí thư trên một ngọn đồi ở hồ Kẻ Gỗ 

Bài và ảnh: Lê Duy Truyền/ baotintuc.vn