Cuốn sách cổ quý giá của dòng họ Nguyễn Huy ở Can Lộc, Hà Tĩnh 

“Hoàng Hoa sứ trình đồ” là tập bản đồ ghi chép lại hành trình đi sứ Trung Hoa, có nhiều hình ảnh, thông tin phong phú, quý giá về hành trình đi sứ của sứ thần Đại Việt thế kỷ XVIII do Thám hoa Nguyễn Huy Oánh (1713-1789) biên tập, hiệu đính và chú thích trong các năm 1765-1768, từ các tài liệu của các thế hệ đi trước, đồng thời bổ sung các chi tiết liên quan đến chuyến đi năm 1766-1767 do ông làm Chánh sứ.

"Hoàng hoa sứ trình đồ" bản hiện tại thuộc dòng họ Nguyễn Huy (ở xã Trường Lộc, Can Lộc, Hà Tĩnh), được sao chép lại năm 1887 từ bản gốc của Thám hoa Nguyễn Huy Oánh soạn những năm 1765 - 1767 dưới triều vua Lê Hiển Tông, có kích thước 30cm x 20cm, dày 2cm được in trên bản mộc giấy dó.

"Hoàng hoa sứ trình đồ" được vẽ bằng 3 loại màu, chữ Hán với nội dung chính gồm bản đồ hành trình đi sứ từ biên giới giữa Việt - Trung qua các châu, phủ, huyện, dịch trạm tới điểm cuối là huyện Tân Thành, Bắc Kinh, có ghi chú rõ ràng về quá trình đi sứ, thời gian và địa điểm qua các nơi dừng nghỉ theo lộ trình thủy bộ chiều đi và chiều về, ngày lưu trú và các hoạt động của đoàn sứ bộ, chiều dài của mỗi dịch trạm, chiều dài toàn bộ đường thủy bộ đi sứ, cấu trúc, thời gian xây các cửa cung của Yên Kinh cùng các ghi chép tỉ mỉ về địa hình sông núi, phong cảnh, con người, và nghi lễ ngoại giao khi qua các địa phương Trung Quốc và Việt Nam.

"Hoàng hoa sứ trình đồ" vẽ bằng 3 màu mực, ghi chú bằng chữ Hán 

"Hoàng hoa sứ trình đồ" hiện là bản sao chép tay duy nhất do con cháu dòng họ Nguyễn Huy lưu giữ tại tư gia ở làng Trường Lưu, chứa nhiều tư liệu minh chứng cho hoạt động ngoại giao giữa Việt Nam và Trung Hoa từ giữa thế kỷ thứ X đến thế kỷ XVIII.

Đây là tác phẩm quý hiếm và độc đáo, có giá trị nhiều mặt: địa lý, lịch sử, chính trị, ngoại giao, văn hoá, phong tục, nghệ thuật... và là cuốn sách độc đáo hiếm gặp về hành trình đi sứ mà một dòng họ lưu giữ được.

Trải qua hơn 250 năm tồn tại, đến nay Hoàng Hoa sứ trình đồ trở thành nguồn tư liệu quan trọng,  một hồ sơ quý hiếm nói về quan hệ ngoại giao giữa hai nước trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương trong thế kỷ thứ 18, đóng góp vào việc duy trì nền hòa bình giữa các dân tộc trong khu vực và trên thế giới. Năm 2018, Hoàng Hoa sứ trình đồ đã được ghi danh là Di sản ký ức thế giới khu vực châu Á-Thái Bình Dương. 

PV/VOVTV