Văn hóa

Cụ bà 90 tuổi hát quan họ vẫn "vang, rền, nền, nảy"

17:48 - 17/02/2019
Tiếng quan họ "vang, rền, nền, nảy", người quan họ nền nếp, cẩn nghiêm. Cụ Nguyễn Thị Bảy, một liền chị vừa thượng thọ 90 đã cho chúng tôi thấy cái cốt cách xưa của người quan họ trong lần về dự Hội Lim năm nay.

Về với hội Lim (huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh) những ngày 12,13 tháng Giêng âm lịch hàng năm, ai ai cũng cảm thấy xao xuyến, bồi hồi bởi khắp nơi đều réo rắt những làn điệu dân ca quan họ đầy tha thiết.

Những liền anh, liền chị xúng xính khăn xếp, áo the, quần lĩnh, áo tứ thân…nô nức đi trảy hội trong lấm tấm mưa xuân càng khiến lòng người náo nức hơn. 

Tìm về xóm Đông, thôn Lũng Giang, thị trấn Lim ngày khai hội, chúng tôi gặp cụ bà Nguyễn Thị Bảy, người đã ngót nghét 80 năm gắn bó với những làn điệu dân ca quan họ. 

Tiếp nhóm phóng viên trẻ tìm đến hỏi chuyện quan họ, cụ cười bỏm bẻm, hàm răng hạt na đen bóng, mở đầu câu chuyện bằng lời đề nghị duyên dáng, đầy cốt cách của một “chị hai quan họ” truyền thống: “Chờ một lát để bà thay chiếc áo tứ thân”.

Không nhớ gắn bó với quan họ từ bao giờ, chỉ biết rằng xa xưa lắm, khi mới 13, 14 tuổi, lúc cùng các chị em trong làng dệt vải bên sông, tôi đã bắt đầu ngân nga những câu quan họ đầu tiên”_ cụ Nguyễn Thị Bảy kể. 

Tháng năm qua đi, những làn điệu quan họ gắn bó máu thịt với cụ lúc nào không hay, giống như người nghiện nhai trầu, hằng ngày không ngân nga dăm ba câu quan họ là dường như thiếu thiếu điều gì đó.

Thế rồi cụ bắt đầu theo các anh hai, chị hai quan họ học hỏi và luyện tập, dần dà được cùng biểu diễn với họ. Giờ đây các liền anh, liền chị xưa kia từng dạy dỗ và biểu diễn với cụ phần lớn đã thành người thiên cổ, chỉ còn cụ - cô em gái quan họ ngày nào - giờ cũng đã vừa thượng thọ 90. 

Dù da nhăn, lưng còng, gối mỏi, nhưng niềm đam mê quan họ trong cụ mãi chẳng chịu…già, ánh mắt cụ Bảy luôn lấp lánh niềm vui khi ngân nga những làn điệu quan họ cổ:

“Nghỉ tay em nâng cái cơi đựng trầu..
 Mắt em nhìn, nhìn em liếc, liếc em trông.. cái cơi có đựng trầu..
 Trầu têm cánh phượng cùng rằng là dâng lên..
 Dâng lên em mời người ơi…

Cụ Bảy giới thiệu về những liền anh liền chị quan họ cùng thời

“Chơi quan họ tốn công phu lắm, chứ qua quýt thì làm sao chơi quan họ được. Tục lệ quan họ chúng tôi vô cùng quy củ, nền nếp, cái gì thì có thể thay đổi được chứ lề lối thì không thể bỏ được. Chúng tôi dù ở độ tuổi nào đi nữa, thấy anh hai, chị hai bước vào thì phải đứng dậy chào khiêm tốn, kính cẩn. 

Anh hai, chị hai ngồi yên vị rồi chúng tôi mới dám ngồi sau, rồi chờ các anh chị ra câu hát trước mới dám đáp lại. 

Mở đầu bài hát bao giờ cũng mời trầu têm cánh phượng, thưởng thức quan họ thấy hay thì người nghe thưởng tiền, có thưởng tiền hay không, chúng tôi vẫn hát. 

Với tôi, được hát quan họ đã là niềm hạnh phúc. Cứ ở đâu có người muốn nghe quan họ, ở đó tôi sẽ đến”. Cụ Bảy kể, ánh mắt ánh lên niềm tự hào của một thời quan họ.

Cụ Bảy sửa soạn lên đường đến hát mở màn tại nhà văn hóa thôn Lũng Giang nhân ngày khai hội Lim

Trong không khí tưng bừng ngày khai hội Lim truyền thống, đôi mắt cụ vẫn lấp ló đâu đó chút băn khoăn, niềm nuối tiếc…, rằng lề lối quan họ nay đã lạ lẫm hơn xưa, hội Lim giờ cũng ít nhiều thay đổi, bởi cái tâm của người hát, bởi cái tình của người nghe hay bởi không tìm được căn nguyên, người ta đổ cho thế thời phải thế?

Rời khỏi nhà cụ Bảy lúc trời nhá nhem tối, vừa lúc cụ sửa soạn lên đồ đến hát mở màn tại nhà văn hóa thôn, điều mà chúng tôi nhớ nhất không phải là sân khấu chính tưng bừng, náo nhiệt của hội Lim ngoài kia, không phải là những câu quan họ da diết vang lên khắp chốn…mà chính là một cụ bà đã hơn ba phần tư thế kỉ gắn bó với quan họ, bỏm bẻm nhai trầu cười mà rằng: “chơi quan họ cũng lắm công phu…”

Anh Vũ- Lan Hương- Thái Dũng/ Vietnam Journey

Kính mời quý độc giả thưởng thức giọng ca quan họ đặc biệt này:

Video: 90_tuoi_van_hat_quan_ho_.mp4

 

Tỉnh thành Bắc Ninh

Bắc Ninh
Bắc Ninh là nơi hội tụ của nhiều dấu tích văn hóa và tôn giáo lớn của người Việt xưa.

Điểm đến Bắc Ninh Xem thêm

Làng tranh Đông Hồ
Làng Đông Hồ từ lâu đã nổi tiếng với nghề làm tranh dân gian, mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống.
Chùa Phật Tích
Tham quan những công trình kiến trúc và di vật cổ độc đáo thời Lý ở chùa Phật Tích, Bắc Ninh.
Ngôi chùa gần 2.000 tuổi, trung tâm Phật giáo cổ nhất Việt Nam
Chùa Dâu ở Bắc Ninh là nơi khởi nguồn tín ngưỡng thờ Tứ pháp - bốn vị nữ thần tương ứng với các hiện tượng mây, gió, sấm,...
Đền Bà Chúa Kho
Đền Bà Chúa Kho ở Bắc Ninh là một địa chỉ thu hút đông đảo du khách, đặc biệt là những nhà kinh doanh vào mỗi dịp đầu năm và cuối...
Văn Miếu vinh danh vùng Kinh Bắc
Vùng đất Kinh Bắc vốn nổi tiếng với truyền thống hiếu học và những người con thành danh khoa cử. Văn Miếu Bắc Ninh là nơi vinh...
Chùa Phật Tích - Nơi có tượng đức Phật bằng đá thời nhà Lý lớn nhất Việt Nam
Chùa Phật Tích xưa có tên là chùa Vạn Phúc Tự, là một trong những nơi được truyền bá Phật giáo sớm nhất từ Ấn Độ vào Việt Nam....
Chùa Bút Tháp, Bắc Ninh: Chạm khắc những nét kiến trúc độc đáo
Từ trung tâm Thủ đô Hà Nội đi qua cầu Vĩnh Tuy tới đường quốc lộ số 5. Đi tới gần ga Phú Thụy rẽ tay trái vào đường Ỷ Lan, tới...
Cổ tự trên đỉnh Lạn Kha
Một sớm cuối tuần, chúng tôi có dịp tham quan chùa Phật Tích (xã Phật Tích, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh). Ngôi chùa có lịch sử...
Thăm Đình Bảng - một trong ba ngôi đình đẹp nhất Kinh Bắc
Với nhiều du khách mỗi khi đến thăm vùng đất cổ xinh đẹp Kinh Bắc, đình làng Đình Bảng là địa danh nhất định phải ghé...

Ẩm thực Bắc Ninh Xem thêm

Đậu gù Trà Lâm - Món ăn bình dị xứ Bắc
Thôn Trà Lâm (xã Trí Quả, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh) là làng đậu phụ với truyền thống 300 năm. Những năm gần đây, trong...
Đặc sắc “cơm Quan họ”
Không giống với các loại hình dân ca khác, Quan họ là loại hình sinh hoạt văn hóa tổng hợp gồm 5 mặt hoạt động: tục kết bạn Quan...
Bánh phu thê Đình Bảng - Ước mơ về cuộc sống gia đình hạnh phúc
Cứ mỗi độ Tết đến Xuân về, người dân Bắc Ninh lại nô nức chuẩn bị những cặp bánh phu thê thơm ngon với mong ước cuộc sống sung...
Bánh cuốn Mão Điền - món quà quê của người Kinh Bắc
Xã Mão Điền, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh không chỉ nổi tiếng là vùng đất hiếu học mà nơi đây còn được biết đến với món bánh...
Về Bùi Xá thăm làng nem truyền thống
Món nem với thương hiệu nem Bùi ở làng Bùi Xá, xã Ninh Xá, huyện Thuận Thành, Bắc Ninh là đặc sản gia truyền được nhiều người ưa...
Thơm mát bánh tro Đình Tổ
Khi nhắc đến các loại bánh dân giã miền quê Bắc Bộ thì không thể không nhắc đến bánh tro. Bánh tro có ở nhiều nơi, mỗi nơi lại có...
 Bánh khúc đen làng Diềm - thức quà quen mà lạ
Làng Diềm hay còn làng Viêm Xá, thuộc xã Hòa Long, TP. Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh không chỉ được biết đến là nơi phát khởi những làn...
Tương Đình Tổ, món quà của người Kinh Bắc
Nằm ở bờ Nam sông Đuống, huyện Thuận Thành, Bắc Ninh từ xưa đã nổi tiếng với làng tranh Đông Hồ và các di tích lịch sử văn hoá...
Bánh phu thê Đình Bảng - Đặc sản miền quan họ Bắc Ninh
Dẻo thơm gạo nếp, ngọt bùi hạt sen, giòn béo vị cùi dừa làm nên món đặc sản nổi tiếng vùng Kinh Bắc.

Trải nghiệm Bắc Ninh Xem thêm

Bé gái Bắc Ninh xinh như thiên thần bên hoa sen
Trong những khoảnh khắc bên hoa sen tinh khôi, bé gái đến từ “quê hương quan họ” khiến người xem khó lòng rời mắt bởi sự đáng...
Về miền ký ức “bên kia sông Đuống”
Trải qua hàng trăm năm lịch sử và cả những thăng trầm của thời đại, sông Đuống vẫn “trôi đi, một dòng lấp lánh”, là địa danh...

Cẩm nang du lịch Bắc Ninh Xem thêm

10 làng quê Việt Nam đẹp cổ kính và nên thơ
Trải dài khắp mảnh đất hình chữ S, từ miền Bắc, miền Trung đến miền Nam, là những làng quê nổi bật với vẻ đẹp cổ kính và nên...
Mùa xuân thăm các di tích quốc gia đặc biệt ở miền quan họ
Miền quan họ Bắc Ninh nổi tiếng là vùng quê Kinh Bắc điển hình, nơi đây có rất nhiều di tích quốc gia đặc biệt không chỉ có lịch...

Khách sạn Bắc Ninh Xem thêm

Khám phá "lâu đài cổ tích" Jungle House Bắc Ninh
Thoạt nhìn, bạn như lạc vào một lâu đài cổ tích bỏ hoang. Thực ra, Jungle house Bắc Ninh là điểm nghỉ dưỡng vô cùng lãng mạn, ấm...