Chùa Bút Tháp

Chùa Bút Tháp được công nhận di tích quốc gia đặc biệt năm 2011. Chùa nằm ở xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành, cách trung tâm thủ đô Hà Nội khoảng 20 km về hướng Đông. Trải qua hàng trăm năm lịch sử, chùa vẫn giữ được nét đẹp nguyên sơ độc đáo về cảnh quan, kiến trúc, là di tích được nhiều du khách trong và ngoài nước ghé thăm khi đến với Bắc Ninh.

Khi đến với chùa Bút Tháp, điều đầu tiên du khách có thể cảm nhận được đó là tòa tháp Báo Nghiêm gây ấn tượng chạm khắc điêu luyện với các điển tích cổ như phượng vũ kỳ lân, cô lộ sơn lộc, song ngư hý nguyệt, lý ngư hóa long, tam dương triều nguyệt, tứ linh, tứ quý, tùng trúc đông thiên. Bên cạnh đó là vẻ đẹp độc đáo của Tòa Tích thiện am với lối kiến trúc Cửu phẩm liên hoa, tháp gỗ 8 mặt, xếp chín tầng theo kiểu tòa sen, xung quanh trang trí hoa lá chim muông.

Ngoài giá trị về mặt kiến trúc điêu khắc, chùa Bút Tháp còn thu hút nhiều du khách bởi có pho tượng  “Phật bà nghìn tay nghìn mắt” được đặt trong tòa Thượng điện được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia năm 2011. Pho tượng được đánh giá là kiệt tác của nghệ thuật điêu khắc bằng gỗ thế kỷ 17 còn bảo lưu nguyên vẹn đến ngày nay.

Chùa Dâu

Chùa Dâu có lẽ là cái tên không còn xa lạ với nhiều người yêu thích lịch sử Việt Nam, bởi chùa Dâu là một trong những ngôi chùa có lịch sử lâu đời nhất Việt Nam và là trung tâm Phật giáo đầu tiên của nước ta. Cùng nằm trên huyện Thuận Thành, chùa Dâu nằm ở xã Thanh Khương, cách chùa Bút Tháp không xa.

Chùa Dâu được khởi công xây dựng năm 187 qua nhiều lần trùng tu tôn tạo, quy mô chùa được mở rộng hơn về diện tích nhưng vẫn giữ được vẻ đẹp cổ kính khi xưa. Không chỉ được biết đến là di tích chứa đựng giá trị gắn liền với lịch sử quốc gia, chùa Dâu còn là ngôi chùa có kiến trúc độc đáo với tòa tháp Hòa Phong nằm ở khoảng sân chùa được xây bằng gạch nung già và khoảng 100 tượng thờ được giới nghiên cứu khoa học đánh giá là những tác phẩm mẫu mực của nền điêu khắc cổ Việt Nam.

Khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Lý

Khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Lý nằm ở phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn được công nhận di tích quốc gia đặc biệt vào năm 2017. Đây là nơi yên nghỉ và thờ tự 8 vị vua triều Lý.
Khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Lý gồm khu lăng mộ và đền thờ. Đền thờ các vị vua triều Lý thường được người dân quen gọi bằng tên Đền Đô là Thái Miếu nhà Lý do Lý Thái Tổ khởi dựng, là ngôi đền trung tâm của cả nước được các triều đại phong kiến sau đó coi trọng tôn tạo và mở rộng.

Khi giặc Minh sang xâm lược đền bị phá hủy đến đời vua Lê Kính Tông đền được trùng tu xây dựng lại quy mô lớn và cử Trạng nguyên Phùng Khắc Khoan soạn văn bia “Cổ Pháp Điện Tạo Bi” thể hiện sự ngưỡng mộ với vương triều Lý và trách nhiệm của hậu thế đối với di tích đền Đô. Văn bia này là một cổ vật quý hiện vẫn được lưu giữ tại đền.

Khu lăng mộ các vị vua triều Lý cách đó không xa, bên cạnh lăng mộ của 8 vị vua triều Lý còn có thêm lăng của thánh mẫu Phạm Thị và Nguyên Phi Ỷ Lan. Tương truyền, trước khi mất, Lý Thái Tổ có di huấn, việc an táng các vua không được xây lăng cầu kỳ tốn kém, mà chỉ đắp đất, trồng cây. Tuân theo di huấn đó, bao đời nay, trải qua thăng trầm biến động của không gian, thời gian, nơi đây vẫn là nơi yên nghỉ của các vị vua triều Lý được nhân dân gìn giữ bảo vệ.

Chùa Phật Tích

Chùa Phật Tích nằm trên núi Phật tích, được xây dựng từ thời vua Lý Thánh Tông. Chùa Phật Tích cách Hà Nội 20km về hướng Đông, nằm tại cái nôi quan họ Bắc Ninh - huyện Tiên Du. Chùa Phật Tích nổi tiếng với pho tượng A Di Đà được làm bằng chất liệu đá xanh nguyên khối. Cả phần thân tượng và phần bệ đá hoa sen cao  gần 5m, đây được coi là pho tượng đá cổ xưa nhất Việt Nam, là bảo vật quốc gia.

Cùng với đó ở chùa Phật tích có 10 linh thú bằng đá được công nhận là bảo vật quốc gia bao gồm 5 cặp tê giác, trâu, voi, sư tử, đây là các linh thú có trong tích nhà Phật, được sáng tạo từ chất liệu đá sa thạch nguyên khối trong tư thế phủ phục - quỳ chầu mang ý nghĩa bảo vệ và quy y Phật pháp.
Là tỉnh nổi tiếng với các làn điệu dân ca quan họ đằm thắm trữ tình, tranh Đông Hồ nét tươi trong, Bắc Ninh còn nổi tiếng với nhiều đền, chùa có lịch sử lâu đời, kiến trúc  điêu khắc đặc sắc thể hiện tinh hoa nghệ thuật của người Việt.

Hồng Điệp (theo dulichvietnam.com.vn)