Ban đầu chùa chỉ cao 8,2 m và sau nhiều lần trùng tu, nâng cấp, chùa Shwedagon hiện tại có chiều cao gần 110 m.
Hiện nay Chùa Shwedagon còn lưu giữ 4 báu vật thiêng liêng đối với tín đồ Phật giáo. Đó là gậy của Phật Câu Lưu Tôn, cái lọc nước của Phật Câu Na Hàm, một mảnh áo của Phật Ca Diếp và 8 sợi tóc của Phật Thích Ca. Theo các nhà khảo cổ thì công trình Shwedagon được xây dựng từ thế kỷ 6.
Từ chân đồi có đến 4 lối để leo lên đến chùa. Mỗi lối lên có một cặp chinthe (sư tử thần) canh gác. Có khá nhiều cửa hàng bán dụng cụ thờ Phật và dụng cu tu hành ở lối phía đông và phía nam. Ở cuối bậc thang ở lối lên phía nam có chân dung hiện thân thứ hai của đức Phật Câu Na Hàm và có một đôi tượng sư tử cao 9 m, hướng ra phía trung tâm thành phố.
Đế tháp được gia công bằng gạch, phía bên ngoài có dát những tấm vàng. Trên đế tháp là sân hiên mà chỉ các nhà sư là nam giới mới được phép bước vào. Tiếp theo là hình chuông của tháp, kế trên đó là phần mũ tháp. Trên phần mũ là phần giả như các cánh sen, trên đó nữa là phần có hình dáng giống hoa chuối, trên cùng là vương miện. Phần hình vương miện còn gọi là lti (lọng) được nạm đến 5448 viên kim cương và 2317 viên hồng ngọc. Ở phía trên cùng là cánh hình cờ và ở trị ví trí cao nhất của tháp chính là phần búp kim cương có gắn một viên kim cương 76 cara.
Ngôi chùa này được trùng tu nhiều lần do tác động từ thiên nhiên và từng bị phá hủy một phần do chiến tranh. Tuy nhiên, dù đã trải qua khá nhiều những biến cố, thì ngôi chùa vẫn đứng vững trên đỉnh đồi. Chùa Shwedagon từ lâu trở thành nơi hành hương của các tín đồ Phật giáo Myanmar. Người Myanmar thường đi vòng quanh tháp theo chiều quay của kim đồng hồ. Trong chùa có 7 bồn nước tương ứng với 7 hành tinh và với 7 ngày trong tuần.
Quần thể Chùa Vàng bao gồm 1.000 đơn thể chùa bao quanh toà tháp trung tâm. Trong đó có 72 ngôi chùa bằng đá có thờ tượng Phật bên trong. Ở các góc xung quanh chùa đặt những chiếc ống nhòm giúp khách vãn cảnh có thể quan sát kỹ hơn. Tuy trải qua chiến tranh và thiên tai, nhưng đến nay Shwedagon vẫn là ngôi chùa bề thế bậc nhất thế giới. Dưới ánh sáng ban ngày cũng như ánh đèn đêm, ngôi Chùa Vàng luôn phát những tia sáng vàng lấp lánh.
Ngoài vẻ nguy nga hoành tráng của ngôi chùa cổ, du khách sẽ bị choáng ngợp bởi cách bài trí cả bên trong và ngoài của ngôi chùa. Riêng nội thất của ngôi chùa đã được chạm khắc tinh vi, cầu kỳ với khoảng 8.690 lá vàng dát cực mỏng. Toàn bộ ngôi chùa còn được tô điểm bằng 5.450 viên kim cương đủ kích cỡ và 2.320 viên hồng ngọc, lam ngọc.
Bóng chiều ngả hoàng hôn cũng là khoảnh khắc đông người ghé thăm chùa nhất. Không ai biết chính xác thời điểm ngôi chùa này được xây dựng, nhưng các nhà khảo cổ ước chừng ngôi chùa có lịch sử khoảng 2.500 năm.
Đồng Hoa/ dulich.petrotimes.vn
